Kpt. naw. Stanisław Marian Wójcik

[1912-1942]
porucznik obserwator i nawigator Lotnictwa Polskiego, Polskich Sił Powietrznych RAF, 304 Dywizjonu. Zginął podczas lotu bojowego nad Niemcami.
Życie prywatne

Stanisław Marian Wójcik urodził się w dniu 10 maja 1912 w Zaczerniu koło Rzeszowa.  Pochodził z inteligenckiej rodziny. Matką była Maria Wójcik z domu Brosse Jego ojciec Walenty Wójcik był długoletnim Dyrektorem Szkoły Ponadgimnazjalnej w Pogwizdowie Nowym koło Rzeszowa. .Jedyna siostra Irena Wójcik–Zaklika (primo voto Budziak), była również cenionym nauczycielem w Rzeszowie.

Stanisław przed wojną zaręczył się w Krakowie z Anielę Nowotną. Po wybuchu wojny nigdy więcej jej, swoich bliskich i Polski już nie zobaczył. Własnej rodziny nie zdążył założyć.

Zginął 24 kwietnia 1942 po zestrzeleniu samolotu koło Emden podczas bojowego lotu powrotnego z Rostocku. Został pochowany na cmentarzu wojennym w Sage koło Bremy w Niemczech (sektor III, rząd B, grób 8). Jego symboliczny grób znajduje się na Cmentarzu Pobitno w Rzeszowie (sektor XI, rząd 1, grób 17).

Edukacja

Naukę rozpoczął w Państwowym Seminarium Nauczycielskim w Rzeszowie i tu też uzyskał świadectwo dojrzałości. W latach 1933 – 1936 uczył się w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej, a następnie w latach 1937 – 1938 w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, gdzie odbył kurs aplikacyjny oficerski w zakresie nawigacji lotniczej. W dniu 5 sierpnia 1939 rozpoczął naukę kursu fotografii lotniczej w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Warszawie, przerwaną z uwagi na wybuch wojny.

Służba wojskowa

Dnia 1 września 1933 wstąpił do Wojska Polskiego. Po ukończeniu Szkoły Podchorążych Lotnictwa i innych szkoleń wojskowych 25 sierpnia 1939 został przydzielony do 2 Pułku Lotniczego, 22 Eskadry Brygady Bombowej Lotnictwa Dyspozycyjnego w Krakowie.

Po wybuchu wojny odbywał loty bojowe i rozpoznawcze w centralnej Polsce na samolotach typu PZL-23 Karaś. Dnia 10 września 1939 roku został wyznaczony na dowódcę zgrupowania samolotów dywizjonowych z zadaniem przeprowadzenia przerzutu samolotów do dywizjonu lwowskiego. W dniu 17 września 1939 o godzinie 14:22, w miejscowości Serafińce przekroczył granicę polsko-rumuńską.

Internowany w obozie w Rumunii, w Tulcei, skąd uciekł do Grecji. Do Francji dotarł 28 września 1939 razem z płk. Janem Białym, późniejszym pierwszym polskim dowódcą i twórcą 304 Dywizjonu. We Francji przebywał w obozie w Salon, Lyonie a następnie został skierowany do bazy lotniczej St-Jacques koło Rennes, gdzie oczekiwano na sformowanie polskiego dywizjonu bombowego. Wobec ataku Niemców na Francję personel dywizjonu został wysłany na południe Francji do Bordeux, skąd na pokładzie statku dotarł do Anglii.

W Blackpool wraz z innymi lotnikami zgłosił się do tworzonych Polskich Sił Powietrznych, gdzie został zarejestrowany pod numerem P-0043/76883 w stopniu podporucznika - P/O. Następnie odbył kurs nawigatorów i dostał przydział do Dywizjonu 304 - załogi por. pil. Jerzego Iszkowskiego. 

W dniu 29 kwietnia 1941 roku w załodze Jerzego Iszkowskiego odbył swój pierwszy bojowy lot, którego celem było zbombardowanie magazynów paliw położonych w miejskim porcie koło Rotterdamu. W czasie swojej służby w 304 Dywizjonie, wykonał dwadzieścia dziewięć lotów bojowych, w tym dwadzieścia sześć lotów w składzie załogi Jerzego Iszkowskiego. Brał udział w bombardowaniu Hawru, Kolonii, Bremy, Hamburga, Frankfurtu nad Menem, Szczecina, Wilhelmshaven oraz Rostocku. Jak wielki był to wyczyn, podkreślają słowa Jerzego Iszkowskiego wpisane do pamiętnika Stanisława Wójcika: "Zrozumiałem, że w wojnie nie ma pardonu dla pojedynczego człowieka”. Od 24 grudnia 1941 pełnił funkcję zastępcy Eskadry B Dywizjonu 304.

W marcu 1942, Stanisław Wójcik chcąc zrównać się w liczbie lotów bojowych ze swoim dowódcą i przyjacielem Jerzym Iszkowskim (aby wspólnie odbyć trzydziesty lot), zdecydował się na lot bojowy z załogą por. pil. Jana Tadeusza Kwaka. W dniu 24 kwietnia 1942, podczas powrotu z lotu bojowego znad Rostocku ich samolot Vickers Wellington IC, numer boczny X9829, kod NZ-O. został zestrzelony przez Hptm Hans Georg Schutze z 4./NJG2 pilotującego niemiecki myśliwiec Messerschmitt Bf 110. Było to nad Morzem Północnym u ujścia rzeki Ems, w odległości ok 4 km od Manslagt o godzinie 3:37 na ranem.

Zginęła cała załoga samolotu: F/O Tadeusz Jan Kwak, P/O Lech Dzierzbicki, F/Lt Stanisław Wójcik, Sgt Lucjan Woźniak, F/O Zieleniewski Stanisław i plut. strzelec Władysław Jankowski.

Awanse i odznaczenia wojskowe
Upamiętnienia

Był niezwykle odważnym i gotowym do największych poświęceń lotnikiem za wolność ukochanej Polski, ale także dobrym i życzliwym kolegą.

 

Aktualizacja: 2019.06.06
BIOGRAMY O JERZYM
Stanisław Wójcik dekorowany
Krzyżem Srebrnym VM
FAKTY
1912.05.10 ur. w Zaczerni k.Rzeszowa
1933-1936Szk. Podchor. w Ostrowii Maz.
1937-1938Szk. Podchor. Lotn. w Dęblinie
1939.09.28przybycie do Francji
1941.04.29pierwszy lot bojowy na Rotterdam
1941.05.03awans na stopień porucznika
1941.09.10odznaczony Kryżem Srebrnym Vituti Militari
1942.04.24zginął po zestrzeleniu w locie bojowym znad Rostocku
Stanisław Wójcik (z prawej)
Jerzy Iszkowski (z lewej)
Stanisław (z lewej), Por.Jan Kwak (balustr.),Jerzy (z prawej)
Z prawej - Mogiła w Niemczech
Z lewej symboliczny w Polsce