Stefan Erazm Romuald Iszkowski

[1880-1969]
Dr praw, urzędnik CK Austrii, urzędnik MSW II RP, współwłaściciel i zarządzający majątku Rokitno, po wojnie mieszkał w Krakowie.
Życie prywatne

Stefan Erazm Romuald urodził się 3 sierpnia 1880 w Weidlingu koło Wiednia.

Był mężczyzną przystojnym i silnym. W młodości uprawiał sport – kolarstwo i szermierkę (był mistrzem Wiednia w szpadzie). Był elegancki, a nawet wytworny. Zwykle zamknięty w sobie, ożywiał się w towarzystwie. Miał duże ambicje, których nie było mu dane zaspokoić do końca. Przez wiele lat był naprawdę szczęśliwy.

We wrześniu 1909 żeni się z Zofią z domu Kopecką. Mieli syna Witolda i córkę Jadwigę (Inię).

W 1919 pracując w Warszawie, nie miał kontaktu z rodziną  i ukochaną żoną Zofią, którzy musieli ze Lwowa uciekać do Krakowa. Zofia podczas tej podróży nabawiła się tyfusu i zmarła 1 lutego 1919 w Krakowie. Pozostawiła dwójkę małych dzieci, którymi zaopiekowała się rodzona siostra Zofii – Jadwiga.

W listopadzie 1919 ożenił się z Jadwigą, odbudowując w ten sposób rodzinę. Mieli córkę Stefanię i syna Jana. Jednakże Jadwiga nie mogła się zaaklimatyzować w Warszawie. Bardzo pragnęła wrócić do Rokitna, a i dzieciom nie służyło duże miasto. Potrafił zrezygnować ze swoich ambicji i w 1922 zrezygnował ze służby państwowej i przeniósł się z rodziną do Lwowa i Rokitna.

W dniu 18.06.1927 uchwałą Rady Gminnej stwierdzono przynależność Dr Stefana Iszkowskiego do gminy Rokitno.

Żyli tam szczęśliwie do wojny, która przyniosła trudny okres walki o przetrwanie. Po wkroczeniu wojsk sowieckich we wrześniu 1939, Stefan z żoną Jadwigą i córkami opuścił Rokitno i w przebraniu wozem drabiniastym przedostał się do Lwowa, uciekając przed jadącymi na nich Ukraińcami. 

W 1945 repatriował się z żoną Jadwigą, córką Stefą i synem Janem do Krakowa. Do końca życia cierpiał niedostatek i fatalne warunki życia, pozbawiony wszelkiego komfortu. Musiał się też pogodzić z prawdą o utracie syna Witolda, który aresztowany w 1945 we Lwowie, skazany na 15 lat, zmarł w 1946 w łagrze sowieckim w Jakucji. Nie skarżył się, znosząc to wszystko z godnością.

Zmarł na zapalenie płuc w Tarnowie w wieku 89 lat. Pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (Kw XVIII-4-20).

Edukacja

Absolwent ekskluzywnego wiedeńskiego gimnazjum Akademii Tereziańskiej 9 lipca 1898.

W 1900 zdał z wyróżnieniem egzamin prawniczy, a w1902 egzamin państwowy z wiedzy o państwie. &nbspW 1906 zdał praktyczny egzamin z prowadzenia spraw państwowych z wynikiem celującym.

Doktor praw Uniwersytetu Wiedeńskiego w 1903.  

Mówił wyśmienicie po niemiecku, znał też francuski, włoski i angielski.

Praca zawodowa

Pracę rozpoczął 1904 w Namiestnictwie Galicji we Lwowie, najpierw jako praktykant konceptowy(od 19.02.1904), a następnie jako adiunkt ( od. 23.03.1904).Od 14.06.1906 mianowany na koncepistę. Namiestnictwa. Pracował tam do stycznia 1911, z przerwą w okresie 25.09.1908 do 28.08.1909 gdy był (najpierw p.o., a od 29.01.1909 definitywnie) Komisarzem Powiatowym w Gródku Jagiellońskim .

Od 20 lutego 1911 do 2 czerwca 1915 pracował w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych we Wiedniu na stanowisku podsekretarza ministerialnego z czasowym oddelegowaniem w okresie 28.10.1911 – 1.05.1913 do Lwowa [przytaczam te wszystkie szczegóły, abyśmy sobie uświadomili ile trzeba było się natrudzić, aby być profesjonalnym austriackim urzędnikiem, gotowym na ciągłą zmianę przydziału – przyp. WBI] .

Od 2 czerwca 1915 został oddelegowany do Komisariatu Zarządu Wojskowego na okupowanych przez Austro-Węgry terenach Królestwa Polskiego z siedzibą w Lublinie i otrzymał tytuł starosty powiatowego.

Od 12.06.1917 przeniesiony do Namiestnictwa Galicji we Lwowie na stanowisko starosty powiatowego z tytułem i charakterem radcy namiestnictwa, a od 20 grudnia 1917 powołany na delegata C.K. Zarządu Wojskowego do łączności z Rządem Polskim, czyli Tymczasową Radą Stanu w Warszawie.

A 3 listopada 1918 roku, Gubernator C.K. obszarów okupacyjnych w Polsce żegna się z podziękowaniem na piśmie ze Stefanem Iszkowskim, bo zdaje władze Generalnemu Komisarzowi Rządu Polskiego w Lublinie, po czym 9 listopada 1919 zostaje wykreślony z ewidencji urzędników austriackich z powodu powołania w polskim MSW.

Od 9 listopada 1918 (od pierwszych dni niepodległości) jest powołany przez Radę Regencyjną na Szefa sekcji (później Dyrektora departamentu) w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych (kierowało administracją państwową) [co to były za czasy, w których „wybitny” urzędnik okupanta austriackiego zostaje mianowany na jedno z najwyższych stanowisk w kluczowym polskim resorcie w dniu uzyskania niepodległości – przyp. WBI]. Stanowisko piastowane w MSW musiało być wysokie, skoro w 1920 roku, co najmniej dwukrotnie, na czas nieobecności ministra (Stanisława Wojciechowskiego – późniejszego Prezydenta RP) pełnił funkcję Zastępstwa Ministra.

W marcu 1921 Naczelnik Państwa – Józef Piłsudski – mianował Iszkowskiego dyrektorem Departamentu Prezydialnego w Warszawie.

Z powodów rodzinnych rozpoczyna z dniem 1 sierpnia 1921 sześciomiesięczny urlop bezpłatny, po czym z dniem 31 marca 1922 rezygnuje ze służby państwowej.

W 1922 był przewidywany na urząd premiera RP [pisze o tym Ilustrowany Kurier Codzienny z 19 czerwca 1922].

Od kwietnia 1922  do 1939, zarządzał jako pełnomocnik generalny majątkiem (ok. 1200 ha gospodarczych lasów) Rokitno koło Lwowa, będącym własnością jego teścia Edwarda Kopeckiego. Po jego śmierci od 1933 wybudował lub przebudował: młyn, tartak, dom mieszkalny, willę (1935), drogę do Brzuchowic, linię telefoniczną, małą elektrownię wodną (dynamo w młynie), nowy dom dla służby folwarcznej. .

Pełnił również społecznie różne funkcje przy Urzędzie Wojewódzkim we Lwowie, gdzie zostaje mianowany przez ministra spraw wewnętrznych Mariana Zyndrama-Kościałkowskiego członkiem Komisji Oszczędnościowo-Odłużeniowej. Działa też aktywnie w Związku Ziemian Małopolski Wschodniej.

W latach okupacji radzieckiej (1939-1941), zatajając z konieczności swoją poprzednią pozycję społeczną przyjął posadę w bibliotece przy Katedrze Anatomii Patologicznej Akademii Medycznej (prof. Nowickiego) we Lwowie (formalnie był woźnym – jak mawiał „na etacie małpy”).

W czasie okupacji niemieckiej (1941-1945) pracował jako księgowy na fermie kurzej urządzonej w Rokitnie przez niemiecki Instytut Behringa w celu pozyskania jaj do produkcji szczepionki przeciw tyfusowi plamistemu.

Po wojnie do 1957 zajmował różne stanowiska urzędnicze, nie odpowiadając jego kwalifikacjom, ale aby nie podpaść władzom komunistycznym oraz dotrwać do emerytury. Był między innymi administratorem bloków mieszkalnych w Dębnikach w Krakowie, administratorem gospodarstw rolnych w Końskowoli należących do Instytutu Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach (od 25.10.1946) , w latach 1952-1957 na różnych stanowiskach w Krakowskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Wodno-Inżynieryjnego.

Na emeryturę przeszedł w 1957 roku, mając 77 lat.

Spis zasług

Stefan Iszkowski zasłużył się, że:

Odznaczenia

Za zasługi otrzymał odznaczenia:

Aktualizacja: 2017.04.16
BIOGRAMY
dr Stefan Iszkowski
FAKTY
1880.08.03 ur. w Weidling
1903 uzyskanie tytułu dr praw
1904-1918urzędnik austriacki
1909.09.28ślub z Zofią z d. Kopecka
1918.11.09powołanie na Szefa Sekcji w MSW II RP
1918-1922urzędnik polski II RP
1919.11ślub z Jadwigą z d.Kopecka
1922-1939zarządzanie majątkiem Rokitno
1945.03.03decyzja o repatriacji do Krakowa
1957.04.11oficjalna informacja o śmierci syna Witolda w ZSRS w 1946.08.22
1969.05.07zm. w Tarnowie, pochowany w Krakowie
1904 Nominacja na urzędnika konceptowego
Stefan Iszkowski pracuje
1917.01.15 Tymczasowa Rada Stanu
...Stefan Iszkowski, Józef Piłsudski
(źr. NAC)
1918 Nominacja Stefana na Szefa Sekcji w MSW II RP
1960 Stefan Iszkowski w PRL